Củ sâm bố chính , công dụng sâm bố chính
Giới thiệu về củ sâm bố chính
- Nằm trong khu vực thường xuyên hứng chịu mưa bão , nhưng mẹ thiên nhiên đã đền đáp cho Việt Nam rất nhiều tài nguyên , đặc biệt là tài nguyên rừng. Rừng Việt Nam không chỉ đa dạng sinh học cao mà còn chứa nhiều rất nhiều loại sâm quý trong đó có cây sâm bố chính. Loài cây thuộc chi dâm bụt có rễ mọc thành củ và trong thành phần cây có chứa lượng saponin cần thiết cho cơ thể.
-Ngay từ khi được phát hiện củ sâm bố chính đã là 1 báo vật dâng lên cho vua chúa thời Nguyễn . Nên cây sâm bố chính có thên gọi khác là sâm tiếng vua. Ban đầu củ sâm được biết đến với tác dụng chính là bổi bổ cơ thể , nhưng sau này khi y học phát triển và nhu cầu cuộc sống cao nên cây sâm dần có nhiều công dụng mới như giúp giảm stress , chữa mất ngủ . Cây sâm trồng làm cảnh , bon sai. Hoa sâm làm trà , củ sâm làm nguyên liệu trong ác món ăn .
- Củ sâm bố chính thường sẽ được thu hoạch sau 1 năm trồng , còn nếu củ sâm rừng thì sẽ thu vào mùa khô , vì lúc này cây ít hoa và lá non , nên dược tính củ sẽ cao. Khi thu củ cần đào nhẹ tránh lá gãy các chi rễ , lúc đào xong cần rửa sạch đất cát và ngâm trong nước vo gạo 1-2h để khử khuẩn trong đất. Nếu dùng sâm tươi làm món ăn hoặc ngâm rượu thì có thể dùng ngay nguyên củ hoặc cắt lát mỏng. Tùy theo món ăn và sở thích của người chế biến có thể gọt vỏ hoặc giữ nguyên .
Công dụng sâm bố chính
- Củ sâm có thể dùng làm nước sâm , trà sâm , uống có tác dụng bồi bổ, giảm căng thẳng và thanh lọc cơ thể.
- Về hình dạng củ sâm khá giống với sâm Hàn Quốc . Củ sâm bố chính có màu vàng ngà , hoặc màu vàng xám . Đối với củ sâm đào từ rừng có màu hơi đen xám. Cù sâm rừng thì hình dáng không đẹp và ít phân rễ. Củ sâm hình trụ , phân ra nhiều nhánh , dài từ 25 đến 40 centimet .Vỏ củ chứa chất nhầy và có vị thanh ngọt , khi gọt hết lớp vỏ bên ngoài thì phần nhân bên trong có màu trắng tươi. Phần nhân có nhiều protein , chất xơ , nhiều khoán chất . Củ sâm 1 năm có thể dùng nấu canh , chiên giòn . Củ sâm trên 2- 3 năm thì có phần nhân hơi cứng , nhưng hàm lượng saponin cao có thể dùng nấu cao, dùng ngâm rượu , dùng ngâm mật ong.
- Nhiều nhà vườn cũng trồng sâm bố chính trong chậu dùng làm cây cảnh , dùng bon sai . Hoa sâm bố chính có thể dùng làm trà hoặc nấu nước sâm giải khát.
Thành phần hóa học củ sâm bố chính.
- Được gọi là cây nhân sâm bình dân vì tác dụng dược tính ngang với sâm Hàn Quốc , sâm dây ngọc linh và cây đinh lăng . Nhưng giá thành thì vô cùng rẻ và dễ tìm. Cây sâm mọc hoang trong rừng , dưới tán các cây gỗ cao , ven sông suối nên cây tự hấp thụ chát dinh dưỡng từ thiên niên dẫn đến củ sâm chứa nhiều chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe.
- Củ sâm bố chính có tính bình , mát và hơi ngọt. Có tác dụng bồi bổ cơ thể.
- Trong củ sâm chứa nhiều saponin loại chất quý hiếm , và loại cây nào có hoạt chất này sẽ liệt vào họ sâm. Ngoài ra còn có các chất khác như protein , lipit , chất nhầy , acid amin và nhiều khoán chất như sắt , đồng , chì. kẽm.
- Hoa , lá , thân , trái và hạt sâm cũng có những dưỡng chất tương tự củ . Nhưng hàm lượng sẽ cao bằng củ.
Công dụng củ sâm bố chính
Củ sâm bố chính các loại.
- Củ sâm có nhiều hình dạng khác nhau như hình người , hình con vật , đôi khi có dáng bon sai . Nhưng việc phân loại củ sâm dựa theo 2 tiêu chí và sâm rừng và sâm trồng . Tiêu chí thứ 2 là dự vào độ tuổi và trọng lượng củ sâm.
Công dụng củ sâm bố chính
- Phân biệt sâm bố chính rừng và sâm bố chính trồng
| Sâm bố chính trồng | -Sâm bố chính rừng |
| - Cây sâm nhiều nhánh , cao từ 0.7m | -Cây ít nhánh , lá nhỏ, cao khoản 1m |
| - Hoa sâm thường to, hoa nhiều | -Hoa thường nhỏ , màu hoa nhạt hơn sâm trồng |
| - Củ sâm chia thành nhiều chi , màu sắc tươi sáng đẹp , thích hợp cho việc ngâm torng bình rượu | -Củ có màu đen xám , hoặc cám , ít chi và thường dùng làm các món ăn hoặc nấu cao. |
- Phân biệt củ sâm bố chính dự theo độ tuổi và trong lượng củ
| Loại 3-6 củ | -Loại này thời gian trồng từ 3-4 năm , chất thịt củ chất , day . Cù thường dùng làm nấu cao và ngạm rượu .Màu sắc củ khá sẫm và chứa ít chất nhờ. Đôi khi dùng làm bonsai. |
| Loại 7-10 củ | -Loại này trồng khoản 2 năm . Củ ít dai và có thể dùng ngâm rượu hoặc làm các món ăn |
| Loại 10- 14 củ | -Khoản 1.5-2 năm có màu sắc tươi sáng . Dược tính khá tốt có thể dùng làm sâm ngâm mật ong ngâm rượu |
| Loại 14-20 củ | -Khoản 1-1.5 năm tuổi thường dùng chế biến rộng rãi làm nước sâm , trà sâm , và kẹo sâm |
Các công dụng của sâm bố chính.
- Công dụng trong y học
- Trong ẩm thực:
- Trong cây cảnh bon sai :
- Sâm bố chính làm trà :
Sâm bố chính trong các món ăn.
- Chân giò hầm sâm bố chính
+ Nguyên liệu : 200-300 củ sâm bố chính tươi , 700g chân giò lợn , rau hún quế , hoa hồi , rau mùi , húng bạc hà và các gia vị
+ Cách chế biến :
- Rửa sạch củ sâm bố chính và gọi phần vỏ. Có thể cắt lát hoặc để nguyên củ.
- Chân giò có thể rút hết xương , sau đó thát lát dày khoản 2-3cm. Tiếp theo cho thêm 2 muỗn nước mắm và chân giò . Tiếp cho áp chảo trong 5-10 phút cho giảm vị tanh và chân giò săn lại
- Chon thảo quả , hoa hồi , quế , củ sâm bố chính xếp đều chảo và đun lửa lớn 10 phút . Sau đó đun lửa nhỏ
- Tiếp theo cho chân giò và củ sâm cộng các gia vị và hầm trong 60 phút
- Tiếp cho cách loại rau như bạc hà , rau mùi vào 2 phút là có thể dùng món gà hầm sâm bố chính .
Công dụng củ sâm bố chính
Cây sâm bố chính bon sai.
Cây sâm bố chính trong chậu
- Do hình dạng hoa đẹp , có màu sắc tươi và có hương thơm nhẹ . Phần củ thì hình dạng đẹp và đa dạng hình dáng . Sâm bố chính thường trồng trong chậu , trồng theo bờ rào để làm cảnh.
Xem thêm : Hạt giống sâm bố chính .